‘Gij zult een ander niet opzettelijk lichamelijk leed toebrengen of diens gezondheid opzettelijk benadelen.’ Het opzettelijk toebrengen van pijn (let op; ook een harde duw kan pijn veroorzaken), verwondingen of andere schade tegen het lichaam van een persoon gericht is strafbaar gesteld in artikel 300 van het Wetboek van Strafrecht (eenvoudige mishandeling), bij artikel 301 Wetboek van Strafrecht (mishandeling met voorbedachten rade), artikel 302 Wetboek van Strafrecht (zware mishandeling) en artikel 303 Wetboek van Strafrecht (zware mishandeling met voorbedachten rade). Het verschil tussen een eenvoudige mishandeling en een zware mishandeling is met name gelegen in de soort gedragingen, de ernst van het letsel, het voor de mishandeling gebruikte middel en de snelheid waarmee de opgelopen verwondingen genezen.
De praktijk leert dat lichte varianten van eenvoudige mishandeling doorgaans door de Officier van Justitie worden afgedaan door middel van een transactie of via een TOM-zitting/Officierszitting. Het gaat daarbij globaal om eenvoudige mishandeling (zonder wapen) waardoor bij het slachtoffer pijn of slechts (zeer) beperkt letsel wordt veroorzaakt of om mishandeling met een wapen waardoor enkel pijn wordt veroorzaakt. Als u de transactie betaalt of de taakstraf accepteert is de zaak hiermee afgedaan en hoeft u niet naar de rechter. Houdt u er wel rekening mee dat u hiermee bekend zich schuldig te hebben gemaakt aan het strafbare feit en dat dit feit ook op uw Justitiële Documentatie (uw strafblad) zal worden vermeld. Zonder bijstand van een advocaat zult u geen afschrift van het dossier ontvangen.
Naarmate het toegepaste geweld intensiever is (bijvoorbeeld: meerdere klappen, zwaarder letsel) is het waarschijnlijk dat u zich voor de rechter zult moeten verantwoorden. De rechter zal in het geval van een goed verweer een boete kunnen combineren met een taakstraf of een voorwaardelijke gevangenisstraf.
Het in artikel 302 Wetboek van Strafrecht bedoelde zwaar lichamelijk letsel kan worden onderscheiden in zwaar lichamelijk letsel en zeer zwaar lichamelijk letsel. Onder zwaar lichamelijk letsel moet worden begrepen zwaar lichamelijk letsel waarvan volledig herstel valt te verwachten binnen zes maanden na de gebeurtenis. Medisch ingrijpen zal in het algemeen geïndiceerd zijn. Het gaat bijvoorbeeld om ingrijpende breuken. Onder zeer zwaar lichamelijk letsel moet worden begrepen zwaar lichamelijk letsel dat levensbedreigend is of waarvan een zeer langdurige herstelperiode (meer dan zes maanden) of geen volledige genezing wordt verwacht. Een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van meerdere maanden is in een dergelijk geval te verwachten.
Het onderscheid tussen een eenvoudige en een zware mishandeling is niet altijd even duidelijk te maken en is sterk afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Bespreek uw mogelijkheden daarom goed met uw advocaat. Met behulp van uw strafrechtspecialist kan uw verweer worden vormgegeven en een veroordeling of een te hoge straf worden voorkomen.